Broń w indyjskiej sztuce walki

 

Adepci indyjskiej sztuki walki kalarippayattu, którzy opanują formy ręczne (meitari, meipped) zaczynają naukę walki bronią drewnianą (koltari)  i stalową (ankatari). W Kerali (południowym stanie Indii, kolebce kalarippayattu) istnieje wiele stylów kalarippayattu a każda ze szkół charakteryzuje się odmiennym repertuarem technik i broni.  W niniejszym szkicu chciałbym przedstawić podstawowe rodzaje broni używane  w szkole C.V.N. Kalari.  Pokrótce omawiam również różnice w nauczaniu szermierki w innych szkołach w których miałem okazję trenować. Na potrzeby tego artykułu wyróżniam trzy głowne style: Vadakan (północny) Madhya ( styl z środkowego rejonu Kerali), Tekkan ( południowy). Styl północny tradycyjnie dzieli się na kilka odrębnych tradycji: Tulunadan, Malanadan i Kadatanadan. 

CVN KALARI - Broń drewniana 

autor podczas pokazu sztuk walki "Indo-China Martial Arts Festival', Indie

W C.V.N. kalari (styl walki skodyfikowany przez C.V. Narayana Gurukkal. Obecnie jedna z najpopularniejszych odmian kalarippayattu w Kerali) podstawową bronią drewnianą jest długi kij (kettukari). Stosuje się również krótki kij (ceruvadi) i drewniany sztylet o zakrzywionym ostrzu (otta). Według tradycji keralskiej, długi kij, zwany również pantiran, powinien sięgać do ramienia adepta, jednak praktykuje się walkę kijami o różnej długości. Według dawnych przekazów wojownik kalarippayattu powinien poznać 18 kombinacji (adavu) walki kijem. Obecnie w keralskich kalari uczy się jednak przeważnie tylko 7 lub 8 adavu. Jak nakazuje tradycja, przed rozpoczęciem treningu studenci oddają cześć bogom  i gurukkal (mistrzowi) oraz sobie nawzajem. Naukę rozpoczyna się na środku kalari (indyjskiej szkoły walki). Uczeń i mistrz stają naprzeciw siebie, w tym samym momencie sięgają po ułożene uprzednio na ziemi kije i przyjmują pozycję do walki. Zwyczaj nakazuje by uczeń stał twarzą w kierunku zachodnim a mistrz na przeciw niego, czyli ustawiony w kierunku wschodnim. Pierwsza sekwencja walki uczy poruszania liniowego. Ostatnią fazą nauki jest trening  ataków i obron, które wykonuje się chodząc po kole.

Po nauce sekwencji, mistrz testuje ucznia, który powinien znać kontry na wszystkie możliwe ataki. Poza technikami ofensywnymi i defensywnymi uczy się również efektownych  „młynków” (vativisal). Można w tym miejscu dodać, iż w Indiach praktykuje się także inne sztuki walki w których główną bronią jest kij. Do takich należą: dandi (Indie północne) czy silabam (południowy stan Tamil Nandu)

Krótki kij w kalari nazywany jest ceruvadi. Ceruvadi jest szerszy u podstawy, która stanowi rękojeść (amaram). Węższa część, którą zadaje się uderzenia, nosi nazwę muna. Jednak w praktyce, podczas serii błyskawicznych obron i ataków z których słyną adepci kalarippayattu, zarówno amaram jak i muna wykorzystywane są do walki. Podczas nauki uderzeń (głównie mierzy się w skroń i punkty witalne) ważna jest precyzja, ale również rytm. Mistrzowie kalari mówią o melodyjności i harmonii uderzeń jako o zaletach wojownika. 

Według starożytnej tradycji praktykowanej także dziś, jeżeli adept nauczy się poprawnie wykonywać techniki danym orężem, dostępuje rytuału, podczas którego guru przekazuje mu kolejną broń i pokazuje bardziej  techniki fechtunku. Ważne jest, iż techniki walki bronią krótką i długą są zbliżone. Tak więc adeptowi, który potrafi walczyć ceruvadi łatwiej będzie nauczyć się technik miecza. Podobnie, znając techniki kettukari, szybko można przyswoić sobie metody walki włócznią.

Ostatnią z podstawowych broni drewnianych, które koniecznie musi znać każdy adept kalarippayattu jest otta: zakrzywiony, drewniany sztylet z wyraźnie zarysowaną rękojeścią. Otta przypomina kształtem kieł słonia i jej patronem jest Ganeśa, hinduski bóg  przedstawiany jako krępy mężczyzna z głową słonia. Tradycyjnie naucza się 12 sekwnecji walki (otta-payil), a wszystkie ataki skierowane są na wrażliwe miejsca na ciele człowieka. Jedno z keralskich przysłów mówi: „otta payattiyal urukkatum payattum” – ten, kto nauczy się technik walki otta, będzie mógł obronić się nawet przez sen.

Trzeci Etap szkolenia - miecze i sztylety

Trzecim stadium wyszkolenia wojownika jest ankatari, czyli nauka walki bronią białą. Student rozpoczyna ankatari od nauki walki sztyletem (kadhari) i mieczem (val). Następnie szkoli się w szermierce szablą i giętkim, długim mieczem, zwanym w keralskim języku malajalam urumi. 

Urumi jest bronią, którą posługuje się zaawansowany adept kalarippayattu. Jest to także bardzo charakterystyczna broń, niespotykana w innych sztukach walki. Niektórzy historycy uważają, iż broń ta zaczęła być używana ok.  XIV wieku i powstała jako indyjska odpowiedź na długi miecz używany w Europie. Wojownicy nosili przeważnie ów miecz obwiązany wokół pasa, ale zwinięty urumi bardzo łatwo było ukryć. Współczesny, hit filmowy „Parazhi Raja”, opowiada historię słynnego keralskiego wojownika o wolność, który niczym indyjski William Walance toczył zaciekłe boje z Brytyjczykami. W jednej ze scen, tytułowy radża zostaje schwytany przez oddział brytyjskich żołnierzy. Wojsko ma eskortować go aż do miejsca, gdzie, wraz ze swymi kompanami, zostanie stracony. Podczas jednego z postojów, hinduska kobieta podaje radży garnek z wodą. Bohater odnajduje ukryty w garnku urumi, dobywa go i w efektowny sposób pokonuje  swoich ciemiężycieli. Warto wspomnieć, iż w przeszłości również kobiety posługiwały się urumi. Bohaterki podań i legend keralskich, nosiły urumi obwiązane wokół pasa i ukryte pod połami szat. Urumi wymaga od ucznia nauki precyzyjnych, zamachowych uderzeń. Charakterystycznym testem, któremu poddawani są zaawansowani adepci kalarippayattu,  jest próba podczas której wojownik powinien za pomocą urumi przeciąć  ułożone w kalari owoce. 

plakat filmu pazhassi raja

Techniki walki sztyletem (kadhari) o rozbudowanej rękojeści zawierają wiele pchnięć, cięć i ataków z wyskoku. Sekwencja walki, którą naucza się w CVN kalari uczy m.in. jak wytrącić sztylet przeciwnika i zakończyć walkę duszeniem. Podobnie rzecz ma sięz nauką walki nożem. Tradycyjnie adept kalarippayattu przepasany jest szarfą, którą również wykorzystuje do obrony i wiązania przeciwnika.

Miecz (val), od zawsze otaczany swoistym kultem w Kerali, był ulubioną bronią keralskich Nair. Nair byli rodowitymi mieszkańcami Kerali, którzy poprzez koneksje z kastą bramińską Nambudiri zyskali wysoki status społeczny. Miecz był jednak nie tylko  symbolem statusu społecznego. W świątyniach keralskich (zwłaszcza tych, należących do społeczności Nair) często zamiast wizerunku bóstwa widnieje miecz – karząca broń bogów, która  podczas religijnych świąt i procesji bywa obiektem szczególnej adoracji.          

Miecz, tarcza i kobiece piersi

plakat filmu "Urumi"

Adepci indyjskich sztuk walki trenują również użycie wielu innych rodzajów broni, m.in. maczugi (gada) czy lancy (śula). Ciężar gada nie pozwala na szybkie uderzenia i płynne poruszanie się. Wojownik, który decyduje się na walkę maczugą przyjmuje niską pozycję i trzymając maczugę oburącz stara się wykonać silnę uderzenie znad głowy. Podczas walki gadą wykonuje się również proste pchnięcia mające jednak bardziej na celu odwrócenie uwagi lub wytrącenie przeciwnika ze stabilnej pozycji.

W przypadku każdej z broni, schematy walki i kombinacje technik rozwija się w późniejszym stadium treningu o dodatkowe elementy, często akrobatyczne. W C.V.N. kalari naucza się sekwencji walki miecz kontra miecz oraz miecz przeciwko włóczni. Wojownik uzbrojony w miecz trzyma w drugiej ręce tarczę. Pierwotnie używano tarcz drewnianych lecz obecnie przeważnie stosuje się tarcze metalowe. Swoistą ciekawostką jest fakt, iż tarcza używana w kalarippayattu charakteryzuje się  wypukleniami imitującymi kobiece piersi. Element ten ma dezorientować przeciwnika.

 

Kilka słów o innych stylach

autor w tradycyjnej kalari-szkole sztuk walki

Na zakończenie chcialbym dodać, iż podczas moich podróży po Kerali miałem okazję odwiedzić ostatnich mistrzów m.in. stylu Tulunadan, którzy bardzo krytycznie odnosili do mody panującej w niektórych szkołach na nauczanie przede wszystkim technik szermierczych. Kishon gurukkal, u którego pobierałem lekcje stylu Kadatanadan, był zdania, iż uczeń zanim rozpocznie naukę szermierki, powinien wpierw poznać techniki walki wręcz a przede wszystkim dźwignie. Podczas sesji treningowych ćwiczyliśmy początkowo bardzo proste bloki i uderzenia kantem dłoni, które następnie powtarzaliśmy poruszając się po okręgu i po trójkącie. Po nauce sekwencji gurukkal pokazywał nam aplikacje technik i możliwe kontry. 

W pierwszej fazie nauki były to głownie dźwignie nadgarstkowe, klucz na ramię i podcięcia, które następnie modyfikowaliśmy biorąc pod uwagę dystans i ustawienie względem przeciwnika. W kolejnych fazach nauki, niektóre dźwignie można była wykonać za pomocą krótkich pałek. Z kolei w stylu Tulunadan elementem treningu, który był wymagany przed nauką fechtunku była praktyka stania w niskich, stablinych pozycjach (vadivu). 

pozycja(vadivu)

Według legendy techniki szermierki w stylu Tulunadan pochodzą z sąsiedniego stanu Karanataka (ówczesnego królestwa Tulu). Ballady keralskie opowiadają o mistrzach kalarippayattu, którzy wyprawiali się do Tulu by tam w pojedynkach z lokalnymi watażkami zdobywać doświadczenie w walce. 

Zarówno w stylu Tulunadan jak i Kadatanadan trening pozycji wymagał opanowania pewnych technik oddechowych charakterystycznych dla jogi. Techniki te mają, według wielu gurukkal, nie tylko wzmocnić ciało wojownika, ale również zagwarantować moc kaya-siddhi ( „kaya” - ciało , „siddhi” – moc).  Termin ten oznacza ponadnaturalne moce, które sprawiają, iż adept potrafi przewidzieć atak przeciwnika a sam staje się wręcz nieśmiertelny.